Turbo Arızalarının Tespiti ve Turbo Hakkında Bilgiler

Hasar Görmüş Turbolarda Olası Birkaç Arıza ve Nedeni;YAĞ KAYNAKLI HASARLAR



Yağlama Yağı ve Yağ Filtresi Orjinali ile Değiştirildiği Halde Oluşan Yağ Kaynaklı Hasarlar;

Bir motorda karter basıncı herhangi bir nedenle arttığı zaman ya da karter havalandırması kristalleşmiş yağ kalıntısı,asit birikintileri ve ya küçük partikül birleşimlerinin tıkaması sonucu işlevini yapamaz hale gelirse, yağ değişimi kaliteli ve orijinal filtre ile yeni değiştirilmiş dahi olsa yağ ve filtre kirlenip özelliklerini çok kısa süre içerisinde kaybedebilir.

Bu tarz asit ve kristalize olmuş yağ ile özellikle kemler ve kem yatakları olmak üzere motorun tamamında ve de turbo üzerinde yetersiz ve kalitesiz yağlamaya ve yağ tutucu kaplamalarına onları yıpratacak şekilde etki eder.

Şayet turbo değişimi yapılacaksa motorun tamamında yağ dolaşımı olan kısımlarının bu tarz kirlenmeden temizlendiğinden emin olunması gerekmektedir.

 

Hasar Görmüş Turbolarda Olası Birkaç Arıza ve Nedeni;DEĞİŞEN TURBODA SİYAH DUMAN

Turbo Yeni Değiştirildiği Halde Siyah Duman Atılması;

Bir motorda turbonun performansı ve durumu ,motorun yanma odası içerisindeki basınca gösterdiği sızdırmazlığı ve kompresyon basıncının dizayn değerlerine yakınlığı ile bağlantılıdır.

Yıpranmış bir makinede basınç değerleri değişebilir.Mesela eski bir motor üzerinde layner ve ya piston segmanlarındaki yıpranma nedeni ile yanma odası içerisindeki basınç tam olarak tutulamayıp, yıpranmış ve ya çizilmiş laynerden ya da özelliğini yitirmiş/kırılmış segmanlardan kartere geçer.

Karter basıncı artarak motorun üst tarafından ve turbodan gelen yağlama yağının kartere süzülmesini yavaşlatacak,karşı güç oluşturacak şekilde engeller.

Bu durumda turboyu yağlamak için yağlama yağı tulumbası ile turboya basılan yağ kartere olması gerektiği miktardan daha az gönderilebildiği için yeterli yatak soğutması ve yağlaması yapılamaz.Turbo yatakları olduğundan daha kısa sürede yıpranır.Kartere dönmekte zorlanan yağlama yağı turbo yağ/sızdırmazlık siğillerini turboyu terk etmek için en kolay yol olarak bulacağından buradan kompresör ya da egzost türbini kısmından turbo dışına atılır.Siyah ve hatta mavi dumanın oluşum senaryolarından biri de budur.Bu istenmeyen bir durumdur malumunuz.

Şayet turbo yağlama yağı geri dönüş devresi tıkandıysa,kırıldıysa,boru keskin dönüş yaptıysa,karterdeki yağlama yağı seviyesi yüksekse ve karter havalandırma sistemi olması gerektiği gibi çalışmıyorsa siyah ve ya mavi duman atma durumu oluşması muhtemeldir.

Kendi içerisinde yıpranmış layner,piston ve ya segman nedeni ile kompresyon kaçağı olan makinede bu problemin mutlaka çözülmesi gereklidir.Aksi taktirde bu motor probleminin açığı turbo tarafından kapatılamaz.Yani siyah duman ve turbo ömrünün kısalması kesindir.

 

Tüm Yağlama Yağı Sistemi Kontrollerine Rağmen Yağ Kaynaklı Arızalar Yaşanabilir mi?

Tüm Yağlama Yağı Sistemi Basınç Ve Akıcılık Kontrolü Yapıldığı Halde Yağ Kaynaklı Arıza Oluşabilir mi?

Maalesef düşük ihtimalle de olsa bu durum gerçekleşebilir.Bu tarz arızaların başlıca nedeni silikon gasket/conta arızalarıdır.Silikon contalar yağın bulunduğu ve dolaşımda geçtiği tüm birleşim yerlerinde bulunur.Herhangi bir sebeple sökülerek tekrar yerine monte edilen motor parçaları ve tabi ki turbo değişimleri sonrası ilgili contalar ve gasketler çok dikkatli olarak takılmalıdır.Bu tarz değişimlerde contalar yağ geçiş delik ve holleri kapatılmayacak şekilde monte edilmelidir.

Bu holler ve geçişler yağın akışını engelleyecek şekilde olursa yağlama ve soğutma yetersizliğinden turbo yatak problemi yaşanması kesindir.

 

Turbo Değişimi ve Değişim Esnasında Dikkat Edilmesi Gerekenler



Turbo Değişimi Öncesi Ve Değişim Esnasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlara Gelince;

Arkadaşlar ister yeni olsun ister revizyona girmiş turbo-ki ben ısrarla revizyonu tavsiye etmiyorum.Toplam maliyeti çok yüksek bir ihtimalle orijinal turbo değişim maliyetini geçecektir.-turbo tekrar yerine takılmadan önce ya da montaj esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar vardır.

Eğer turbonuz beklenenden daha kısa sürede arızalandıysa ya da normal zamanda değişimi gerekse de öncelikle arızanın neden kaynaklandığının tespit edilmesi gereklidir.Aksi taktirde turbonun değiştirilmesini gerektiren arıza giderilmediğinden yeni taktığınız turboda da benzer sıkıntı olacaktır.

-Yeni takılan turbonun aktuatör ayarının değiştirilmesi turbonun kısa sürede zarar görmesine neden olabilir.
Aktuatör ayar vidası

AKTUATÖR:





-Doğru ve orijinal conta/gasket seti kullanılması gereklidir.Gasketler yağ deliklerini kapatmayacak şekilde ayarlanmalıdır.Delikleri kapatacak şekilde takılmış contalar turbodaki yağ akışını azlatabileceği gibi,akışı tamamen kesebilir de.Ya da contaların yağ delikleri/boşlukları üzerine denk gelen kısımları koparak turbodaki yağlamayı kesecek şekilde yağ akışını engelleyebilir.Sıvı conta ve sızdırmazlık elemanları tavsiye edilmemektedir.Tek parça olarak dökmeye de çalışsanız sıvı contaların tek parça olanlara göre yağ yollarını tıkama ihtimali çok daha yüksektir.

-Motor ve turbo üreticisinin belirttiği özellik ve numarada yağın kullanılması ve aynı zamanda montaj esnasında üreticinin belirttiği tork değerlerinde,montaj talimatına uygun montaj yapılmalıdır.

-Montaj esnasında hiçbir şekilde yabancı madde,toz ve ya çapağın turbo ve ya motor elemanlarının içerisine girmesine izin verilmemelidir.

-Tabi hepsinden daha önemlisi de üreticinin monte ettiği,doğru turbonun monte ediliyor olup olmadığı kontrol edilmelidir.Kontrolü parça numaralarını karşılaştırarak ,parça numarasından kontrol edebilirsiniz.Motora uyumsuz turbo monte edilmesi motor/turbo arızalarına davetiye çıkarmaktır.

 

Turbo Değişimi/Montajı



Turbo Değişimi öncesinde ve sonrasında,aşağıdaki husulara dikkat edildiği taktirde doğru bir montaj yapılmış olur.

-Turbo temiz hava emişine bağlanacak tüm hortumların temiz ve hasarsız olmalıdır.

(Yırtık Hava Emiş Hortumu)

(Sağlam Hava Emiş Hortumu)

-Hava filtresi ve filtre keysi tamamen temiz ve kir/yabancı maddeden arındırılmış olmalıdır.

(Kirli ve Temiz Hava Filtreleri)

-Egzost manifoldu içerisinde yabancı madde olmamasına ve temizliğine dikkat edilmelidir.

-Motor karter havalandırma sisteminin temizlenmesi ve fonksiyonunu tam olarak yerine getirdiği kontrol edilmelidir.

(Karter Havalandırma Sistemi)


-Egzost manifoldu ve egzost borusu ile turboyu birbirine bağlandığı yerlere koyulan gasketler yenileri ile değiştirilmelidir.Değişim yapılırken bu bağlantı yerlerinde hasar/deformasyon olup olmadığı kontrol edilmelidir.Deformasyon egzost kaçağına neden olur.

(Örnek Egzost Manifold Contası)

-Turbo üzerinde bulunan bağlantı ve emiş/disçarç boşluklarına yabancı madde girmesini engellemek için takılmış olan tüm sızdırmazlık plastikleri montaj öncesinde turbodan çıkarılmalıdır.



-Turbonun yağlama yağı giriş borusundan yeni/kullanılmamış motor yağı turboya doldurularak rotor birkaç kez çevrilmelidir.Bu çevirme esnasında rotorun rahatça döndüğü görülür.Turbo yenide olsa rotor üzerinde eksenel hareket görmek normaldir.

-Motorun yağının ve yağ filtresinin yenisi ile değiştirilmesi gereklidir.

-Öncelikle turbo ile egzost manifoldu ya da -modeline göre- motor bloğu bağlantısının yapılması daha iyidir.Bu bağlantı yapılırken uygun ve orijinal conta/gasketlerin kullanılması önemlidir.Daha sonra ise turbo-egzost devresi bağlantısının yapılması,contanın orijinal olması ve doğru montaj yapılması önemlidir.Daha sonra uygun tork ile tüm civatalar sıkılır.



-Yağlama yağı besleme ve geri dönüş devreleri tamamen temiz ve hasarsız/kırıksız olmalıdır.Yağlama yağı herhangi bir engele rastlamadan çevrimini tamamlamalıdır.Tüm flexıble hortumların kırılmadığından,hasar almadığından ve sıcak bölgeye yakın olmadığından emin olunmalıdır.Motordaki yağlama yağı seviyesi normal olsa dahi turbodan kartere yağ geri dönüş devresinde sıkıntı varsa turbodan yağ kaçağına sebep olur.

(Turbo Yağ Besleme ve Geri Dönüş Devresi Örneği )

-Daha sonra yağlama yağı geri dönüş devresi monte edilir.Turbo yağlama yağı girişine temiz ve yeni yağlama yağı tekrar doldurulur ve sonrasında turbo yağlama yağı giriş devresi tekrar yağ besleme hattına takılır.

-Hava emiş hortumları takılır ve bağlantılar sıkılır.

-Tekrar belirtmek isterim ki yağlama yağı,yağlama yağı,hava ve hatta yakıt filtrelerinin yenileri ile değiştirilmesi mutlaka önerilir.

-Mümkün olduğu taktirde,motorun ateşlemesini/yanma olmasını engelleyerek 15-20 sn kadar marş motoru ile motor çevrilerek yağ tulumbasının devreleri doldurmasına ve motor ile turbonun ön yağlaması yapılmalıdır.Daha sonra motor çalıştırılarak 5-6 dakika kadar gaza yüklenmeden rölantide çalışmasına müsaade edilmeli, vakum ve gaz/hava kaçağı olan yerler tespit edilmelidir.

-Motor stop edilerek 7-8 dk kadar beklendikten sonra yağ seviyesi kontrol edilmeli,F çizgisinin üzerinde yağ olmasına müsaade edilmemelidir.Eğer turbo yağlama yağı geri dönüş devresi karter bağlantısı yağın en üst seviyesinin altında kalırsa turboda yağ akışı durma noktasına gelir ve turboda temiz hava ve egzost tarafına yağ kaçağı başlar.

-Karter basıncı ölçülerek yüksek olmadığı görülmelidir.Yüksek karter basıncı piston segmanları,yüksek yağlama yağı seviyesi ve tıkanmış karter havalandırmasından kaynaklanır.

-Motor revizyonu ya da büyük onarımı yapılmış ve ilk kez çalışacak bir motoru;turbosunu takmadan önce turbosuz olarak bir süre çalıştırmakta fayda vardır.Bu sayede revizyon esnasında motorda kalmış olan revizyon çapak ve kalıntılarının turboya ulaşmadan önce temizlenmesi sağlanabilir.

Yani kısaca çok yüksek sıcaklık ve devirlerde çalışan turbonun uzun ömürlü olabilmesi için daha önce bahsedilen hususlara dikkat edilmesi gerekir.Yağ seviyesinin sürekli takip edilmesi ve motora fazla yağ koyulmaması gereklidir.Uygun yağ kullanılmalı ve hava filtresi mümkün olduğu kadar temiz tutulmalıdır.

 

Hakan bey yine bizleri engin bilgilerinizle aydınlattınız, teşekkürler. Her nekadar turbosuz araç kullanıyor olsam da, turbo sistemini merak ediyordum ve sayenizde fikir sahibi oldum. Emeğinize sağlık

 

Çok teşekkür ediyorum.

 

Powered by Hakan Yolaşan
All rights reserved :thumbup1:

 

Hakan Bey, bir döndünüz pir döndünüz. Hoş geldiniz, iyi ki; varsınız. Biz dizelciler ve konuya ilgi duyanlar için ayrıntılı bir çalışma yapmışsınız. :alkiseg6:Ellerinize sağlık. Dikkatlice okuyacağımdan şüpheniz olmasın.

Teşekkürler...

 

İltifatınız için teşekkür ederim.:thumbup1:

 

eline sağlık hakan abi


Buluşmadasın dimi abi Pazar gelicem inşallah

 

Estağfurullah Ali Bey.

İlginiz için teşekkür ederim.İnşallah bu konunun sonuna da özet bir çek listesi oluşturup,turbo kaynaklı arızaların tespitinde biz turbolu araç kullanıcılarının kafalarındaki 'Acaba turbom arızalı mı?' sorusuna bir nebze olsun cevap bulabilecekleri bir başvuru rehberi ekleyeceğim.Ayrıca aratma yapıldığında kolay bulunsun diye o çek listesi için ayrı bir konu daha açacağım.

Tekrar teşekkür ederim.

Çok sağolasın Raif kardeşim.:thumbup1:

 

Konuyu son hali ile bir de sabitledik mi süper olur. (Forumu aktif bulmayanlara da kapak olur

Tekrar teşekkürler...

 

ellerinize saglik hakan bey, herkes için referans olacak.
bu arada farkli motor yagi markasi kullanmak turboya zarar verirmi?

 

Teşekkür ederim Ali Bey.Konuyu sabitledim.Son haliyle arada bir sorulan sorulara da bilgim dahilinde cevap vererek konuyu arada bir güncel tutmaya çalışacağım.İnşallah hepimiz turbo ses,siyah duman vb. sorunlar için fikir yürütebileceğiz artık

Motor yağı markanızı ve numarasını değiştirdiğinizde flaş işlemi yaptıktan ve ya yağı değiştirmeden önce motor iç temizleyici kullandıktan sonra sıkıntı yaratmaz.

Ancak flaş yapmadan marka ve yağ numarası değişimi yapmak maalesef yağda yukarıda paylaştığım kem şaft görüntüsü kadar olmasa da benzer bir çamurumsu oluşuma neden olabiliyor.Bu tarz yapısı bozulmuş yağlar turboya çıktığında ise turbo arızası yaşamamak neredeyse imkansız oluyor.

Yağ motor kadar turbo içinde hayati önem taşıyor.Sadece yağ ve hava ile soğuyan turbolarda yağın özelliğini yitirmesi turbonun fazla ısıya maruz kalması demek.Bu da turbonun ömrünü kısaltıyor maalesef.

Aynı şekilde yağ geri dönüş devresi de tıkanırsa benzer zararlar görüleceği gibi,araç yağ da yakmaya başlayacaktır ve turbo çok kısa zamanda hasar görecektir.

 

TURBO KAYNAKLI ARIZA BULMA REHBERİ




Arkadaşlar bu bölümde turbonuzda arıza olup olmadığını ya da aracınızda gözlemlediğiniz turbo kaynaklı sıkıntıların neler olabileceğini ve olası nedenlerin bulunması esnasında size kılavuz olabilecek bazı bilgileri paylaşmak istiyorum.

HIZLANMA ESNASINDA MOTOR DEVRİNİN DÜŞMESİ/SİLKELENME:

Muhtemel sebep:

-Turbo Kompresör Kısmı Aşırı Yüksek Çıkış Basıncı (Aktuatör fonksiyonu kontrol edilip düzeltilmeli,arızalı parça değiştirilmelidir.)

 

TURBO KAYNAKLI ARIZA BULMA REHBERİ



MOTORDA HİSSEDİLİR DERECEDE GÜÇ DÜŞMESİ/KAYBI:

Muhtemel sebep:

-Tıkanmış/Kirli Hava Filtresi (Filtreyi yenisi ile değiştirin.)

-Emme Manifoldu İle Turbo Temiz Hava Çıkışı Arasında Tıkanma, Çap/Boyut Daralması,Devrenin Kırılması-Yağ İle Kirlenmiş Ve Hacmi Küçülmüş İntercooler (Kaçağı giderin/conta ya da arızalı parçayı değiştirin.)

-Tıkanmış,Kurumla Kaplanmış Emme Manifoldu(EGR kaynaklı) (Manifoldu temizletin.)

-Emme Manifoldu İle Turbo Temiz Hava Çıkışı Arasında Hava Kaçağı (Kaçağı giderin/conta ya da devreyi değiştirin.)

-Emme Manifoldu Motor Bağlantısında Hava Kaçağı (Kaçağı giderin/conta ya da devreyi değiştirin.Bağlantıyı uygun torkla sıktırın.)

-Egzost Manifoldunda Tıkanma (Manifoldu temizletin/tıkanıklığı giderin.)

-Tahliye Kapasitesi Düşmüş/Çapı Daralmış/Kırılmış Egzost Devresi (Arızalı kırık devre ve elemanları değiştirin.)

-Egzost Manifoldu Motor Bağlantısında Kaçak (Kaçağı giderin/conta ya da devreyi değiştirin.Bağlantıyı uygun torkla sıktırın.)

-Egzost Manifoldu İle Turbo Egzost Türbini Bağlantısı Arasında Kaçak (Kaçağı giderin/conta ya da devreyi değiştirin.Bağlantıyı uygun torkla sıktırın.)

-Arızalı,Yetersiz Çalışan Ya Da Yanlış Ayarlanmış Yakıt Sistemi (Arızalı parçaları değiştirtin,doğru ayarı yaptırın)

-Yanlış Kemşaft Zamanlaması (Laçkalaşmış triger kayış ya da zincir seti,kemler,kem rotları.Yıpranmış parçaları değiştirtin)

-Yıpranmış Piston Segmanı/Layner(Kompresyon Kaçağı) (Arızayı tespit ettirip onartın)

-Motordan Kaynaklanan Problemler(Valf/Piston/Layner Vb.) (Arızayı tespit ettirip onartın)

-Turbo Kompresör Kısmı Kanatçıklarında Kir/Toz Birikmesi (Aşındırıcı özelliği olmayan ürünlerle temizleyin.Filtrelenmeden emilen havanın,emiş kaynağını bulun.Sızdırmazlığı sağladıktan sonra yağ ve filtresini değiştirin)

-Hasarlı Turbo (Hasara neden olan problem giderilip turbo değiştirilmelidir.)

-Turbo Aktuatör Arızası (Aktuatör fonksiyonu kontrol edilip düzeltilmeli,arızalı parça değiştirilmelidir.)

 

Konu şahane olmuş, herşey için eline sağlık Hakan abi.. Benimde bir sorum olacak, bizim 1.5 Dizelin Turbosundaki hava emiş sesini aracın içinden azda olsa duyuyorum, bu normalmidir ? Yoksa ıslık yapmaya mı başlamış ?

 

Hakan bey 30.000 km önce servisin kullandığı yağ yerine yine 10/40 castrol magnetec dizel yağ kullanmaya başladım artık bir zararı oldumu bilemiyorum :confused1:

 

Merhaba.Teşekkür ederim.Aslında az da olsa içeri özellikle 2000 devirden sonra gelen turbonun yüklü çalışma sesi normal bir sestir.Benzer ses benim aracımda da aracı ilk aldığım günden beri,arabamın1. km.sinden beri var.Ses duyduğun o sesten farklı ve rahatsız edici bir hal aldıysa o zaman endişe duymaya başlanabilir.

Bence sıkıntı yoktur.

Yok Ömer Bey.Birşey olmamıştır.Daha sonra hep aynı yağdan koymaya devam ettiyseniz sıkıntı olmamıştır.Asıl sıkıntı bu marka ve numara değişimini sık sık yapanlarda ortaya çıkar.Yine de değişiklik yapılacaksa flaş yapmakta fayda var.

Birşey olmamıştır merak etmeyin.:thumbup1: